Галоўная старонка › Асьвета › Каляндар важнейшых дат у жыцьці беларусаў у 2019 годзе: Юбілейныя дні нараджэньня паэтаў і пісьменьнікаў; Каляндар гістарычных дат. Часопіс “Культура. Нацыя”, лістапад 2018, №22, с.116-122.

Каляндар важнейшых дат у жыцьці беларусаў у 2019 годзе: Юбілейныя дні нараджэньня паэтаў і пісьменьнікаў; Каляндар гістарычных дат. Часопіс “Культура. Нацыя”, лістапад 2018, №22, с.116-122.

By адмін on 18/11/2018 • ( 0 )

Юбілейныя дні нараджэньня паэтаў і пісьменьнікаў

СНЕЖАНЬ 2018

220-годдзе з дня нараджэння Адама Міцкевіча

100-годдзе з дня нараджэння Кастуся Кірэенкі

95-годдзе з дня нараджэння Анатолія Вялюгіна

СТУДЗЕНЬ 2019

150-годдзе з дня нараджэння Ядвігіна Ш.

120-годдзе з дня нараджэння Міхася Лынькова

115-годдзе з дня нараджэння Алеся Якімовіча

ЛЮТЫ 2019

105-годдзе з дня нараджэння Аркадзя Куляшова

САКАВІК 2019

205-годдзе з дня нараджэння Тараса Шаўчэнкі

90-годдзе з дня нараджэння Еўдакіі Лось

МАЙ 2019

115-годдзе з дня нараджэння Адама Русака

115-годдзе з дня нараджэння Паўлюка Труса

ЧЭРВЕНЬ 2019

95-годдзе з дня нараджэньня Васіля Быкава

ЛІПЕНЬ 2019

150 гадоў з дня нараджэння Вітана-Дубейкаўскага (Дубяйкоўскага) Лявона Іванавіча (1869 – 1940), беларускага паэта, архітэктара

ЖНІВЕНЬ 2019

470 гадоў з дня нараджэння Радзівіла Мікалая Крыштова (мянушка Сіротка) (1549 – 1616), дзяржаўнага і ваеннага дзеяча ВКЛ, мецэната, пісьменніка

ВЕРАСЕНЬ 2019

160 гадоў з дня нараджэння Эпімаха – Шыпілы Браніслава Ігнатавіча (1859 – 1934), дзеяча беларускай культуры, выдаўца, фалькларыста, мовазнаўца, літаратуразнаўца

КАСТРЫЧНІК 2019

135 гадоў з дня нараджэння Ждановіча Фларыяна Паўлавіча (1884 – 1937), беларускага акцёра, рэжысёра, тэатральнага дзеяча, аднаго з заснавальнікаў беларускага прафесійнага тэатра

ЛІСТАПАД 2019

29 лістапада – 160 гадоў з дня нараджэння Янчука Мікалая Андрэевіча (1859 – 1921), беларускага, украінскага і рускага вучонага-славіста і пісьменніка, этнографа, фалькларыста, літаратуразнаўца, антраполага

СНЕЖАНЬ 2019

115 гадоў з дня нараджэння Дудара Алеся (сапр. Дайлідовіч Аляксандр Аляксандравіч) (1904 – 1937), беларускага паэта, крытыка, перакладчыка

************

390 гадоў назад нарадзіўся Сімяон Полацкі (сапр. Пятроўскі–Сітніяновіч Самуіл Емяльянавіч) (1629 – 1680), беларускі і рускі грамадскі і царкоўны дзеяч, пісьменнік, публіцыст і педагог

385 гадоў з дня нараджэння Казіміра Лышчынскага (1634 – 1689), беларускага мысліцеля

220 гадоў назад нарадзіўся Баршчэўскі Ян (1799, паводле іншых крыніц 1790, 1794, ці 1796 – 1851), беларускі і польскі пісьменнік, выдавец, адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры

Каляндар гістарычных дат

1 студзеня 1919 года створана Беларуская cавецкая сацыялістычная рэспубліка (БССР)

1045	гадоў назад (974) паводле Віцебскага летапісу кіеўскай княгіняй Вольгай заснаваны Віцебск
1000	гадоў назад (1019) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца Брэст (Берасце, Бярэсце)
975	гадоў з пачатку будаўніцтва (1044) у Полацку Сафійскага сабору (будаўніцтва скончана ў 1066 г.)
975	гадоў з часу княжання (1044 – 1101) у Полацку Усяслава Брачыславіча, празванага Чарадзеем
975	гадоў назад (1044) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца Навагрудак (Новогород, Новогородок)
960	гадоў назад (1059) у летапісах упершыню ўпамінаецца Копысь як горад Полацкага княства
915	гадоў з дня нараджэння Еўфрасінні Полацкай (свецкае імя Прадслава) (каля 1104 – 1173), беларускай асветніцы
860	гадоў назад у летапісах упершыню ўпамінаецца Чачэрск
745	гадоў назад (1274) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца Капыль
735	гадоў назад (1284) войскі літоўскага князя Рынгальда разграмілі мангола-татарскія войскі каля вёскі Магільна (цяпер Уздзенскі раён Мінскай вобласці)
605	гадоў назад (1414) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца Глыбокае
580	гадоў назад (1439) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца Лепель
575	гадоў назад (1444) Гродна атрымаў поўнае самакіраванне паводле магдэбургскага права
565	гадоў назад (1454) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца Стары Мядзел (цяпер г. Мядзел Мінскай вобласці)
525	гадоў назад (1494) горад Высокае атрымаў самакіраванне паводле магдэбургскага права
525	гадоў назад (1494) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца Косава (Косаў)
520	гадоў назад (1499) Мінск атрымаў самакіраванне паводле магдэбургскага права
515	гадоў з часу ўтварэння (1504) Полацкага ваяводства
515	гадоў назад (1504) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца в. Будслаў (Буда, Буцлаў, Будцлаў) Мядзельскага раёна
505	гадоў назад (1514) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаюцца Мёры
490	гадоў з часу ўвядзення (1529) Першага Статута Вялікага княства Літоўскага, збора законаў айчыннага феадальнага права
485	гадоў назад (1534) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца Сянно
490	гадоў назад (1 ліпеня 1569 г.) заключана Люблінская унія – урачыстае абвяшчэнне пра аб’яднанне на аснове роўнасці Польскага Каралеўства і Вялікага княства Літоўскага ў федэратыўную дзяржаву – Рэч Паспалітую
450	гадоў назад (1569) Радашковічы і Дзісна атрымалі самакіраванне паводле магдэбургскага права
445	гадоў з часу заснавання (1574) у Вільні друкарні братоў Мамонічаў (дзейнічала да 1623 г.)
445	гадоў з часу выдання (1574) Сымонам Будным у мяст. Лоск каля Валожына Новага Запавету
440	гадоў назад (1579) Гродна стаў рэзідэнцыяй караля Польскага і Вялікага князя Літоўскага Стэфана Баторыя
430	гадоў назад (1589) Кобрын і Пружаны атрымалі самакіраванне паводле магдэбургскага права
420	гадоў назад (1599) у пісьмовых крыніцах упершыню ўпамінаецца Вілейка
385	гадоў назад (1634) Чавусы і Бешанковічы атрымалі самакіраванне паводле магдэбургскага права
295	гадоў назад (1724) створана Нясвіжская капэла Радзівілаў (існавала да 1809 г.)
290	гадоў назад (1729) заснавана Пінская друкарня (існавала да 1746 г.)
250	гадоў назад (1769) у в. Бабоўня (Капыльскі раён) заснавана суконная мануфактура
250	гадоў з пачатку дзейнасці (1769) у Гродна тэатра Тызенгаўза (дзейнічаў да 1780 г.)
250	гадоў з часу заснавання (1769) шклозавода “Залессе” ў мяст. Ілля
245	гадоў назад (1774) у Гродна створана музычна-тэатральная школа Тызенгаўза (існавала да 1780 г.)
225	гадоў з пачатку паўстання (1794) у Польшчы, Беларусі і Літве пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касцюшкі
225	гадоў з часу ўтварэння (1794) Віленскага генерал-губернатарства (існавала да 1912 г.)
215	гадоў з дня нараджэння Гарбачэўскага Мікіты Іванавіча (1804 – 1879), беларускага архівіста, мовазнаўца, педагога
215	гадоў назад (1804) завершана будаўніцтва Агінскага канала, які злучыў водныя сістэмы рэк Нёмана і Дняпра
210	гадоў з часу заснавання (1809) у Магілёве першай у Беларусі метэаралагічнай станцыі
210	гадоў назад (1809) у Магілёве на базе галоўнага народнага вучылішча адкрыта першая гімназія
195	гадоў з часу выдання (1824) “Беларускага архіва старажытных грамат”, першага зборніка па гісторыі беларускіх зямель
190	гадоў з пачатку дзейнасці (1829) Беларускай навучальнай акругі
180	гадоў назад (1839) скончана будаўніцтва Аўгустоўскага канала, які злучыў водныя сістэмы рэк Нёмана і Бебжы (басейн Віслы)
180	гадоў назад (1839) заснавана метэаралагічная станцыя ў Гродна
160	гадоў назад (1859) уведзена ў эксплуатацыю першая ў Беларусі тэлеграфная лінія Мінск – Бабруйск
155	гадоў назад (1864) заснавана Маладзечанская настаўніцкая семінарыя (існавала да 1920 г.)
150	гадоў назад (1869) пачалося будаўніцтва Маскоўска-Брэсцкай чыгункі (скончылася ў 1878 г.)
145	гадоў назад (1874) у Гомелі заснаваны галоўныя механічныя майстэрні Лібава-Роменскай чыгункі (у далейшым Гомельскі вагонарамонтны завод)
140	гадоў назад (1879) заснавана Навабеліцкая запалкавая фабрыка “Везувій” (з 1944 г. Гомельскі фанерна-запалкавы камбінат)
135	гадоў з часу ўводу ў эксплуатацыю (1884) чыгуначнай лініі Вільня – Пінск
135	гадоў з часу пабудовы (1884) Пінскага параходабудаўнічага завода (з 1939 г. суднарамонтны завод)
120	гадоў назад (1899) заснавана Мінская абласная бібліятэка імя А.С.Пушкіна (адкрыта 25 снежня 1900 г.)
115	гадоў назад (1904) у Брэсце адкрыта жаночая гімназія
110	гадоў назад (1909) у Брэсце быў адкрыты першы кінематограф
110	гадоў назад (1909) пачалося выданне “Минской старины”, зборніка дакументаў, навуковых прац і артыкулаў па гісторыі, археалогіі і этнаграфіі Беларусі
110	гадоў назад (1909) пачалося выданне “Полоцко-Витебской старины”, зборніка дакументаў, навуковых прац і артыкулаў па гісторыі Беларусі
110	гадоў з пачатку дзейнасці (1909) настаўніцкай семінарыі ў Рагачове (дзейнічала да 1919 г.)
110	гадоў з часу выдання (1909) у Гомелі грамадска-палітычных і літаратурных газет “Полесье” і “Полесская жизнь”
105	гадоў з часу стварэння (1914) у Мінску кампазітарам У.В.Тэраўскім аднаго з першых беларускіх харавых калектываў
100	гадоў назад (1919) заснавана Віленская беларуская гімназія (існавала да 1944 г.)
100	гадоў назад (1919) у Магілёве адкрыта музычная школа, адна з першых у Беларусі (з 1937 г. музычнае вучылішча імя М.А.Рымскага–Корсакава, з 2009 г. Магілёўскі дзяржаўны музычны каледж імя М.А.Рымскага–Корсакава)
65	гадоў з часу ўрачыстага адкрыцця (4 ліпеня 1954 г.) у Мінску манумента Перамогі – помніка воінам Савецкай Арміі і партызанам, якія загінулі ў баях за вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў
50	гадоў назад (5 ліпеня 1969 г.) адбылося ўрачыстае адкрыццё мемарыяльнага комплексу “Курган Славы”