Чытаючы ўзвышаныя артыкулы пра перапахаваньне астанкаў паўстанцаў 1863-1864 гг. у Вільні (22 лістапада 2019 года) і непасрэдна назіраючы за падзеяй, можна было заўважыць без акуляраў прысутнасць шматлікіх беларусаў і бел-чырвона-белых сцягаў падчас цырымоніі. Натуральна, што эмацыйна ўсе беларусы, якія туды прыехалі (і тыя, якія не змаглі туды прыехаць), былі перапоўнены эмоцыямі зверх краю. Сапраўды, постаць Каліноўскага і факты, як сапраўдныя, так і ствараемыя міфы, працуюць на карысць беларускай справе – беларускай нацыянальнай ідэі.

Дэманстрацыя прысутнасці беларускасці на гэтай падзеі, пры недастковых знешніх (толькі знешніх) праяўленьнях “літоўскасці” і “польскасці” была відавочнай. І яна сведчыла з аднаго боку аб тым, якую важнасць у гэтым працэсе надалі Літва і Польшча ўганараваньню герояў паўстання за аднаўленьне краю, а з другога боку засьведчылі, што беларуская нацыя палітычна толькі нараджаецца. Нараджаецца ў тым сэнсе, як гэтага хацелі б бачыць нацыянальна-дэмакратычныя сілы.

Не маючы палітычнай свабоды ў сябе на радзіме, дэманстрацыя беларускай прысутнасці ў Вільні была важнай як для саміх беларусаў – для падняцьця духа і веры, што дарогу да сапраўднай свабоды можна асягнуць, так і для Еўропы, якая магла пабачыць, што беларусы ёсць і былі часткай гэтай самай Еўропы (у канцы ХVІ стагоддзя,  77% тэрыторыі  Вялікага Княства Літоўскага складалі беларускія землі).

Не віна беларускіх людзей, што афіцыйная улада адмяжоўваецца ад постаці К. Каліноўскага. Робіць яна гэта толькі з адной асноўнай прычыны – светапогляд  кіраўніка дзяржавы скіраваны ў савецкае мінулае, і ў тую гісторыю, якую ён вывучаў і ў якую свята верыць. А тое, што ўсе падзеі ў дзяржаве сёння залежаць ад аднаго чалавека, здаецца, ніхто не сумняваецца.

Сапраўды, як сп. Лукашэнка, гісторык па адукацыі, можа адмовіцца ад догмы – што Каліноўскі паляк, католік, і заклікаў выгнаць маскалёў? Цэлы 2019 год ідуць сакрэтныя перамовы і таргі па паглыбленай інтэграцыі Беларусі і Расіі. Пад самым носам хутка перамовы з двумя папераменнымі пераемнікамі, Пуціным і Мядзведзевым, а тут перапахаваньне К. Каліноўскага?  Паехаць у Вільню? А як жа нафта? А як жа газ? Малако, сыр, сала …? Выгадныя пошліны на нафту? Гандаль не на жарты. Нацыянальны гонар і суверэнітэт прадаецца за нафту і газ?!

З другога боку, каб падражніць усходняга “мядзведзя” выкарыстоўваецца нацыяналістычны жупел – віцэ-прэм’ер, сп. І. Петрышкевіч, усё ж адпраўлены ў Вільню на пахаванні паўстанцаў, каб заявіць там, што імя К. Каліноўскага нельга выкарыстоўваць у палітычных мэтах,  і ў той жа час, 7, 8 і 20 снежня, дазваляюцца маніфестацыі, арганізаваныя сп. П. Севярынцам. Трэба дадаць – недазволеныя маніфестацыі – аднак ніхто іх не спыняў і людзям дазволілі хадзіць па цэнтральных вуліцах горада. Гэта ж невыпадкова – у Сочы, у Санкт-Пецярбургу сп.Лукашэнка усё яшчэ вёў гандаль з Пуціным.

Такая згубная для краіны тактыка выкарыстоўвацца сп. Лукашэнкам даўно – ён прадае нацыянальную будучыню Беларусі за стабільнасць сваёй улады і пры неабходнасці выкарыстоўвае ў адносінах з Расіяй  нацыянальныя сілы, якія ім жа і яго памагатымі, бязлітасна ганьбяцца і прыцясняюцца ў роднай краіне. Саступкі нацыянальнаму робяцца вельмі нязначныя і даволі марудна. Той жа сп. І. Петрышкевіч заявіў у Вільні, “ … што дзейнасьць Кастуся Каліноўскага «зьвязаная зь перарастаньнем беларускага нацыянальна-культурнага руху ў барацьбу за беларускую дзяржаўнасьць у форме народаўладзьдзя».

Падобны прыклад можна даць і з Т. Касцюшкам: У 1997 годзе, каля Косава, я чытаў тэкст на невялічкім мануменце, на якім па-руску было напісана: «В доме, стоявшем на этом месте, в 1746 году родился Т. Костюшко – видный политический деятель Польши» (падкрэслена мной). Зараз на гэтым месцы збудаваны пры ўдзеле дзяржавы дом-музей Т. Касцюшкі з гаспадарчым будынкам і студняй і пастаўлены вялікі валун з наступным надпісам, па-беларуску, што разам у нейкай ступені характарызуе вымушаную змену адносін дзяржавы да нацыянальных герояў:

«1746.04.02-1817.15.10

Тут, ва ўрочышчы Марачоўшчына, нарадзіўся Андрэй Тадэвуш Банавентура Касцюшка, вялікі сын беларускай зямлі, які ў далейшым стаў нацыянальным героем Польшчы, ЗША, ганаровым грамадзянінам Францыі

Удзячныя нашчадкі».

У 2018 годзе там пастаўлены помнік Т. Касцюшку на сродкі саміх беларусаў.

Такім чынам, атрымоўваецца, што свядомыя беларусы пакуль што  ўспамінаюць і ўганароўваюць К. Каліноўскага не ў сябе на радзіме, а ў старадаўняй сталіцы  ВКЛ – у горадзе, які уяўляе сабой агульную гістарычную спадчыну для беларусаў, літоўцаў і палякаў. А беларускія ўлады сціпла, і магчыма нават фальшыва, толькі зрабілі крок па дарозе да Каліноўскага.

Тое ж можна казаць і пра тое, што беларусы на поўдарозе (ці хіба меней) да свайго нацыянальнага самавызначэння, да вызначэння каб “Людзьмі звацца”, як піша сп. І. Хадарэнка ў сваім артыкуле ў гэтым нумары часопіса.

Зараз беларусы бліжэй да Масквы, чым да Берліна і Варшавы на шляху да нацыянальнага самаўсведамлення! Як жа гэта цяжка бачыць, што беларусы зноў ціха і памяркоўна паўзуць ва ўсходнюю імперыю. Ці ж магчыма такое было б бачыць пры  адпаведнай дзяржаўнай нацыянальнай палітыцы? Нават, калі лічыць, што Масква для нас не вораг, якой яна ёсць для Украіны, нашай напарніцы па цывілізацыі. Які маем шанс для  памяркоўнай, нейтральнай пазіцыі у Еўропе?

Канешне, аптымальным было б разумнае, узважанае рашэнне афіцыйнай эліты аб безумоўнай незалежнасці і будаўніцтве нацыянальнай нейтральнай дзяржавы, на якую можна спадзявацца пакуль што вельмі тэарэтычна. Як заявіў на днях расійскі міністр перамовы ідуць аб стварэнні фактычна новай мадэлі дзяржавы – як было сказана “аднак эканоміка, дзве дзяржавы”. Гэта нешта зусім новае ў гісторыі чалавецтва. Адна нацыя-дзяржава не можа быць часткай другой нацыі-дзяржавы – гэта хутчэй за ўсё нагадвае каланіяльныя адносіны, дзе калоніяй якраз ва ўсё большай ступені і становіцца Беларусь. Вось у такім балоце зараз апынулася краіна пад прадажным кіраўніцтвам Першага Прэзідэнта. А да прыкладу, людзі вострава Бугенвіль з насельніцтвам не больш 180.000 у гэтым месяцы прагаласавалі за незалежнасць ад Папуа Новай Гвінеі. Вось такія розныя тэндэнцыі.

Аднак, якія шансы застаюцца? Абсалютна, пагаджаючыся з ідэямі новага руха “Свежий ветер”, ініціяванага паважаным сп. У. Мацкевічам, які асноўнай задачай прапануе скліканне “Усенароднага схода”, на гарызонце беларускай палітыкі, апроч асобных яркіх лідэраў (М. Статкевіч, Д. Дашкевіч, П. Севярынец), асабліва нікога больш заўважыць не ўдаецца. Аднак, гэта лідэры індывідуальныя, за якімі стаіць зусім недастковая колькасць людзей. Для аб’яднаньня іншых нацыянальна-дэмакратычных арганізацый у большую сілу пакуль няма волі.

Пасля Віленскага падпісанага пад эгідай БНР пагаднення (2012) нічога істотнага не адбылося для кансалідацыі беларускіх сіл.  Чарговы заклік, без канкрэтнага праекта і пастаўленых неабходных задач, і не мог закончыцца нейкім пазітыўным вынікам (зараз хтосьці з гонарам можа толькі сказаць, што быў падпісантам таго пагаднення). Такі заклік быў падобным на заклікі кампартыі КПСС на святы, такіх як “дагонім і перагонім”.  Можа крыху жорстка, але гэта праўда. Палітычна падобныя заклікі ёсць мэтазгоднымі, але асноўная іх адмоўнасць заключаецца ў тым, што яны не былі данесены да народа. А па другое, народ прывык да заклікаў, кшталту, “вось-вось заўтра рэжым рухне”, “засталося зусім крыху”. Не трэба сябе падманываць. Абсалютная большасць народа слухае прапагандыста еўразійскіх ідэй сп. Салаўева па цэнтральных каналах Расіі, глядзіць расійскія фільмы і слухае расійскую папсу. Скаардынавай працы незалежных сродкаў інфармацыі да гэтага часу не было. Вельмі пазітыўнай з’явай з’яўляецца яднанне блогераў, якія нарэшце змаглі злучыцца ў напісанні агульнай заявы пра пагрозу згубнай для Беларусі інтэграцыі. Станоўчым момантам (за доўгі час) было гуртаванне лідэраў розных беларускіх арганізацый пры арганізацыі маніфестацыі супраць інтэграцыі з Расіяй 20 снежня 2019 года ў Мінску.

Нешматлікая нацыянальная эліта ва ўмовах гета на радзіме пачынае ідэалагічныя спрэчкі – хто з іх большы хрысціянін і ці патрэбны ў краіне гей-парады? Пытанне мэтазгоднасці (палітычнай ці іншай) ставіцца наперадзе прынцыпаў дэмакратычнасці. Яркі прыклад, гарачыя дыскусіі ў ПЭН-цэнтры. Аднак, парушэнне прынцыпаў дэмакратызма заўважна і ў беларускай дыяспары. Дык што, гэта нацыянальная асаблівасць – дзейнічаць індывідуальна, нікога не слухаць і  г.д.? Магчыма гэта і ёсць прычынай адсутнасці вынікаў у спробах кансалідацыі.

Дык дзе ж выхад?  Рэвалюцыя? Наўрад ці народ наш яе вытрымае. Як ні прыкра аб гэтым казаць – асноўныя перамены ў жыцці беларускага народа адбываліся толькі пры змене знешепалітычных абставін (прыклад, развал Расійскай імперыі і СССР і ўтварэнне БНР\БССР і Рэспублікі Беларусь, адпаведна). Але далейшыя падзеі заўжды падказвалі, што такія змены неўстойлівыя і недоўгавечныя. Трэба саспець. Саспець народу. Таму, зноў як і раней, паўстае пытанне падключэння да асьветніцтва народа усіх існуючых рухаў і партый.

Да Каліноўскага яшчэ крочыць і крочыць!

Выкарыстаныя крыніцы:

1. Алексіевіч старшыня ПЭН-цэнтра https://www.svaboda.org/a/30html
2. Севярынец чупраць Хадановіча https://www.svaboda.org/a/30234586.html
3. Севярынец да ПЭН цэнтру 22 .10.2019 https://naviny.by/article/20191022/1571755546-pavel-sevyarynec-fenamenalogiya-belarusi-kulturny-marksizm-i-yago
4. Мацкевіч пісьмо Макею https://naviny.by/article/20191027/1572168630-vladimir-mackevich-chto-delat-otkrytoe-pismo-vladimiru-makeyu
5. Дубавец супраць Севярынца https://www.svaboda.org/a/30232347.html
6. Хадановіч і геі 23.10.2019 https://nn.by/?c=ar&i=239777
7. Хадарэвіч пра выхад з ПЭН цэнтра 27.10. 2019 https://nn.by/?c=ar&i=239991
8. Някляеў, Купала, і палітыка 25.10.2019 https://nn.by/?c=ar&i=239912
9. І. Петрышкевіч пра Кастуся Каліноўскага https://www.svaboda.org/a/30286799.html
10. Глядзіце таксама інтэрв’ю рэдактара часопіса ў гэтым нумары, дадзенае кампаніі “Будзьма”.

Editorial

Piotra Murzionak: On the half-way to K. Kalinouski

(web-magazine “Culture. Nation”, issue 24, December 2019, p.10-13, www.sakavik.net)

Reading the articles about the re-burial of rebels (1863-1864) in Vilnja on November 22, 2019, and directly observing the event anyone could be note without glasses the presence of many Belarusians with white-red-white flags during the ceremony. Naturally, the emotionally all Belarusians who got there (and those who were not able to come) were filled with emotion over the edge. Indeed, the figure of K. Kalinouski and facts, both real and created myths, work for the benefit of the Belarusian national idea.

Demonstration of Belarusian presence in this event, without that from Lithuanian or Polish sides (not visible externally but only externally), was obviously recorded. The ceremony made it clear the importance of event organized by Lithuanian and Polish governments to co-memorate the heroes fighting for the Commonwealth freedom, and from the other side, it indicated that the Belarusian nation is only born politically. It is born in that sense as national-democratic forces want to see it.

Lacking a political freedom at home, the demonstration of the Belarusian presence in Vilnja was important for Belarusians, firstly, to lift the spirit and the belief that the road to true freedom can be attained, and secondly, for Europe, which could see that the Belarusians are and were part of Europe itself (at the end of the XVI century, 77% of the territory of the Grand Duchy of Lithuania were Belarusian lands).

It is not the fault of the Belarusian people that officials dissociate themselves from K.Kalinouski figure. Belarusian government does it with only one main reason – the vision of the head of the state is directed to the Soviet past, and to the history, which he studied and which he strongly believes. It is the fact that all the events in the country today depends on one person, no one doubts.

Indeed, in what way Mr. Lukashenko, a historian by education, may abandon the dogma that Kalinouski is Polish, Catholic, and urged Muscovites to drive? The whole 2019, there are secret negotiations and trading for in-depth integration of Belarus and Russia. It is soon expected the negotiations with two alternately successors, Putin and Medvedev, but here K. Kalinouski? Go to Vilnja? But what about oil? But what about gas? Milk, cheese, bacon …? Favorable dues on oil? A trade is not for a joke. National pride and sovereignty are sold for oil and gas?!

On the other hand, a nationalist bogey is used to tease the east “bear”. Deputy Prime Minister, I. Petryshkevich, who was yet sent to Vilnja for the funeral of the rebels declared that K. Kalinouski’ name can’t be used for political purposes; and at the same time, on December 7, 8 and 20, unauthorized demonstrations, organized by P. Sevjarynets were not stopped by officials and people were allowed to walk through the main streets of the city. It was not by chance – in Sochi, and St. Petersburg, Mr. Lukashenko still traded with Putin.

This pernicious for the country tactics is used by Lukashenka since long time. He sells the national future of Belarus for the stability of his power and, if necessary, he profiteth in its relations with Russia national forces which relentlessly cursing and suppressed by him and his assistants. Concessions to all national are very small and quite slow. The same I. Petryshkevich said in Vilnja, “… that the Kalinouski activities were linked to escalate the Belarusian national and cultural movement into the struggle for Belarusian statehood in the form of democracy”.

A similar example can be given in regard to T. Kascjushka. In 1997, when I was in Kosava, I read the text on a small monument, where in Russian was written: “In the house that stood on this spot, T. Kascjushka was born in 1746 – a prominent Polish politician ” (emphasis mine). Now on this place, T. Kascjushka state house-museum with farm buildings and a well was built with the assistance of the state.  A large boulder was put in place with the following inscription in Belarusian (to some extent it characterizes the forced change of attitude of the state to the national heroes):

“1746.04.02-1817.15.10. Here, in Merachoushchyna, Andrew Thaddeus Bonaventure Kascjushka was born, the great son of the Belarusian land, who later became a national hero of Poland, the United States, and an honorary citizen of France. Grateful descendants.”

In 2018, a monument of T. Kascjushka was put in place at the expense of the Belarusians themselves.

Thus, it turns out that conscious Belarusians yet recall and honour K. Kalinouski not at home but in the ancient capital of the GDL, common historical heritage for Belarusians, Lithuanians, and Polish people. Belarusian authorities modestly, and perhaps even false, but made a step on the road to Kalinouski. And we can say about all Belarusians as well that they are on the half-road (or perhaps less) to its national self-identification, an identification “to be called as people “, as writes I. Khadarenka in her article in this issue.

Belarusians are now closer to Moscow than to Berlin and Warsaw on the way to the national identity! How is it difficult to see that Belarusians again are creeping quietly and tolerant into the eastern empire. Would it be possible to see that with an appropriate state national politics? Even in the case if we assume that Russia is not the enemy for us, what it is for Ukraine, our co-member of civilization. Have we a chance for a tolerant, neutral position in Europe?

Of course, the best outcome would be if the official elite made a reasonable, balanced decision of unconditional independence and national construction of a neutral state. However, you can count on very theoretically yet. As announced recently by the Russian minister, the negotiations between Belarus and Russia are actually about creating a new model of the state – “one economy, two states”. This is something completely new in the history of mankind.

A nation-state can’t be a part of the second nation-state. It is rather reminiscent of the colonial relationship, where a word “colony” is increasingly relevant to Belarus. The country under the corrupt leadership of the First President is now facing to be in the swamp. As opposite example, the people of Bougainville Island with a population of less than 180,000 in this month voted for independence from Papua New Guinea. These are the different trends. However, what chances are? Someone may be in agreement with the ideas of new movement “Fresh wind” initiated by U. Mackjevich, the main objective of which is the convening of the “national assembly” of Belarus. What else?  Belarus has a few individual brightest leaders (M. Statkevich, D.Dashkevich, P.Sevjarynets), However, there are a very insufficient number of people behind them. To join the other national-democratic organizations in the greater force is no enough will yet. After signing of Vilnja agreement, under the auspices of the BDR (2012), nothing significant has happened to consolidate the Belarusian forces. The next call, without a specific project couldn’t result in some positive outcome (now someone with pride can only say that I was a subscriber of that agreement). This call was similar to the Communist Party calls on holidays, such as “catch up and overtake.” Maybe a little hard, but it’s true. Politically, such appeals have fit to a situation, but “a negativity” of most of them is in that they were not communicated to the people. There are many other similar calls, like “is about regime to collapse” or “only a few is remained”. Do not fool ourselves. The vast majority of people are listening to a promoter of Eurasian ideas Solovjov on the central Russian channels, watch Russian movies and listening to Russian pop music. Quite opposite, Belarusian independent media are not coordinated so far. A very positive recent development is the union of bloggers who were finally able to connect in the writing of general statements about the threat of harmful integration of Belarus with Russia. The other positive moment (for a long time) was the union of the leaders from various Belarusian organizations in preparation for demonstration against integration with Russia in Minsk on December 20, 2019. A small national elite, in a ghetto conditions at home, is involved in ideological disputes, who is the more Christian, and if gay parades are necessary in the country?  Feasibility (political or other) is ahead of democratic principles. A striking example of a hot debate is in the PEN-center. However, the violation of principles of democracy is markedly observed in the Belarusian diaspora. So, is this a national feature – act individually, no one to listen to, etc.? Perhaps this is the reason for the lack of results in attempts to consolidate.

So where is a solution? Revolution? It is unlikely that our people will sustain it. No matter how annoying to talk about it, the major changes in the life of Belarusian people occurred only with the external political circumstances (for example, the collapse of the Russian Empire and the Soviet Union and the creation of the BNR \ BSSR and the Republic of Belarus, respectively). But subsequent events have always suggested that such changes are unstable and short-lived. People must mature. So again, as before, it is a necessity for all the existing movements and parties to work together in the enlightenment of the Belarusian people.

We have still walk and walk to Kalinouski!

Слово редактора

Пётра Мурзёнак: На полпути к К. Калиновскому

(вэб-журнал «Культура. Нация», №24, декабрь 2019, с. 13-17,  www.sakavik.net) 

Читая возвышенные статьи о перезахоронении останков повстанцев 1863-1864 гг. в Вильнюсе (22 ноября 2019 года) и непосредственно наблюдая за событием, можно было заметить без очков присутствие многих беларусов и бело-красно-белых флагов во время церемонии. Естественно, что эмоционально все беларусы, которые туда приехали (и те, которые не смогли туда приехать), были переполнены эмоциями сверх края. Действительно, фигура Калиновского и факты, как настоящие, так и создаваемые мифы, работают на благо беларусского дела – беларусской национальной идеи.

Демонстрация присутствия беларускости на этом событии, при недостаточных внешних (только внешних) проявлениях “литовскости” и “польскости” была очевидной. И она свидетельствовала с одной стороны о том, какую важность в этом процессе уделили Литва и Польша, чевствуя героев восстания за восстановление края, а с другой стороны засвидетельствовали, что беларусская нация политически только рождается. Рождается в том смысле, как это хотели бы видеть национально-демократические силы.

Не имея политической свободы у себя на родине, демонстрация беларусского присутствия в Вильнюсе была важной как для самих беларусов – для поднятия духа и веры, что дорогу к подлинной свободе можно осилить, так и для Европы, которая могла увидеть, что беларусы есть и были частью этой самой Европы (в конце XVI века, 77% территории Великого Княжества Литовского составляли беларусские земли).

Не вина беларусских людей, что официальная власть отмежёвывается от фигуры К. Калиновского. Делает она это только по одной основной причине – мировоззрение главы государства направлено в советское прошлое, и в ту историю, которую он изучал и в которую свято верит. А в том, что все события в государстве сегодня зависят от одного человека, кажется, никто не сомневается.

Действительно, как г-н Лукашенко, историк по образованию, может отказаться от догмы – что Калиновский поляк, католик, и призывал выгнать москалей? Целый 2019 год идут секретные переговоры и торги по углубленной интеграции Беларуси и России. Под самым носом переговоры с двумя попеременно-преемниками, Путиным и Медведевым, а тут перезахоронение К. Калиновского? Поехать в Вильнюс? А как же нефть? А как же газ? Молоко, сыр, сало …? Выгодные пошлины на нефть? Торговля не на шутку. Национальная гордость и суверенитет продается за нефть и газ ?!

С другой стороны, чтобы подразнить восточного “медведя” используется националистический жупел – вице-премьер И. Петрышкевич, все же отправлен в Вильнюс на похороны повстанцев, чтобы заявить там, что имя К. Калиновского нельзя использовать в политических целях, и в то же время, 7, 8 и 20 декабря в Минске разрешаются манифестации, организованные П. Северинцем. Надо добавить – недозволенные манифестации – однако никто их не останавливал и людям разрешили ходить по центральным улицам города. Это же не случайно – в Сочи, в Санкт-Петербурге г-н Лукашенко все ещё вел торговлю с Путиным.

Такая пагубная для страны тактика используется г. Лукашенко давно – он продает национальное будущее Беларуси за стабильность своей власти и при необходимости использует в отношениях с Россией национальные силы, которые им же и его помощниками безжалостно ругаются и притесняются в родной стране. Уступки национальному делаются очень незначительные и довольно медленно. Тот же г. И. Петрышкевич заявил в Вильнюсе, «… что деятельность Кастуся Калиновского” связана с перерастанием беларусского национально-культурного движения в борьбу за беларусскую государственность в форме народовластия ».

Подобный пример можно дать и относительно Т. Костюшко:  В 1997 году, около Косово, я читал текст на небольшом монументе, на котором по-русски было написано: «В доме, стоявшем на этом месте, в 1746 году родился Т. Костюшко – видный политический деятель Польши» (подчеркнуто мной). Сейчас на этом месте возведен при участии государства дом-музей Т. Костюшко с хозяйственным зданием и колодцем и поставлен большой валун со следующей надписью, по беларусски, что вместе, в какой-то степени характеризует вынужденную смену отношения государства к национальным героям:  «1746.04.02-1817.15.10.  Здесь, в урочище Меречёвщина, родился Андрей Тадеуш Бонавентура Костюшко, великий сын беларусской земли, который в дальнейшем стал национальным героем Польши, США, почетным гражданином Франции. Благодарные потомки».

В 2018 году там поставлен памятник Т. Костюшко на средства самих беларусов.

Таким образом, получается, что сознательные беларусы пока что вспоминают и отдают дань К. Калиновскому не у себя на родине, а в старинной столице ВКЛ – городе, который представляет общее историческое наследие для беларусов, литовцев и поляков. А беларусские власти скромно, и возможно даже фальшиво, только сделали шаг по дороге к Калиновскому. То же можно говорить и о том, что беларусы на полпути (или даже меньше) до своего национального самоопределения, определения чтобы “Людьми зваться”, как пишет И. Хадарэнка в своей статье в этом номере журнала.

Сейчас беларусы ближе к Москве, чем до Берлина и Варшавы, на пути к национальному самоосознанию! Как же на это трудно смотреть, что беларусы снова тихо и терпимо ползут в восточную империю. Разве же возможно такое было бы видеть при соответствующей государственной национальной политике? Даже, если считать, что Москва для нас не враг, какой она есть для Украины, нашей напарницы по цивилизации. Имеем ли шанс для взвешенной, нейтральной позиции в Европе?

Конечно, оптимальным было бы разумное, взвешенное решение официальной элиты о безусловной независимости и строительстве национального нейтрального государства, на что надеяться можно пока что только теоретически. Как заявил на днях российский министр переговоры идут о создании фактически новой модели государства – как было сказано “однако экономика, два государства”. Это что-то совершенно новое в истории человечества. Одна нация-государство не может быть частью второй нации-государства – это скорее всего напоминает колониальные отношения, где колонией как раз во все большей степени и становится Беларусь. Вот в таком болоте сейчас оказалась страна под продажным руководством Первого Президента. А к примеру, люди острова Бугенвиль с населением не более 180.000 в этом месяце проголосовали за независимость от Папуа Новой Гвинеи. Вот такие разные тенденции. Однако, какие шансы остаются? Абсолютно, соглашаясь с идеями нового движения “Свежий ветер”, инициированого уважаемым В. Мацкевичем, который основной задачей предлагает созыв “Всенародного собрания”, на горизонте беларусской политики, помимо отдельных ярких лидеров (Н. Статкевич, Д. Дашкевич, П. Северинец), особенно никого больше заметить не удается. Однако, это лидеры индивидуальные, за которыми стоит совсем недостаточное количество людей. Для объединения же других национально-демократических организаций в большую силу пока нет достаточной воли. После Вильнюсского соглашения, подписанного под эгидой БНР (2012), ничего существенного не произошло для консолидации беларусских сил. Очередной призыв, без конкретного проекта и поставленных необходимых задач, и не мог закончиться каким-то позитивным результатом (сейчас кто-то с гордостью может только сказать, что был подписантом того соглашения). Такой призыв был похожим на призывы компартии КПСС на праздники, таких как “догоним и перегоним”. Может немного жестко, но это правда. Политически подобные призывы есть целесообразными, но основной их недостаток заключается в том, что они не были донесены до народа. А во-вторых, народ привык к призывам, вроде, “вот-вот завтра режим рухнет”, “осталось совсем немного”. Не надо себя обманывать. Абсолютное большинство народа слушает пропагандиста евразийских идей г. Соловьева по центральным каналам России, смотрит российские фильмы и слушает российскую попсу. Скоординированной работы независимых средств информации до сих пор не было. Очень позитивным явлением стало единение блоггеров, которые наконец смогли соединиться в написании общего заявления об угрозе пагубной для Беларуси интеграции. Положительным моментом (за долгое время) было объединение лидеров различных беларусских организаций при организации манифестации против интеграции с Россией 20 декабря 2019 года в Минске. Немногочисленная национальная элита в условиях гетто на родине начинает идеологические споры – кто из них больший христианин и нужны ли в стране гей-парады? Вопрос целесообразности (политической или иной) ставится впереди принципов демократичности. Яркий пример, горячие дискуссии в ПЕН-центре. Однако, нарушение принципов демократизма заметно и в беларусской диаспоре. Так что, это национальная особенность – действовать индивидуально, никого не слушать и т.д.? Возможно в этом и заключается причина отсутствия результатов в попытках консолидации. Так где же выход? Революция? Вряд ли народ наш ее выдержит. Как ни досадно об этом говорить – основные изменения в жизни беларусского народа происходили только при изменении внешеполитических обстоятельств (пример, развал Российской империи и СССР и создание БНР \ БССР и Республики Беларусь, соответственно). Но дальнейшие события всегда показывали, что такие изменения неустойчивые и недолговечные. Надо созреть. Созреть народу. Поэтому, снова, как и прежде, встает вопрос подключения к просветительству народа всех существующих движений и партий. К Калиновскому еще шагать и шагать!

Categories: Нацыя, Нацыя Беларусы