Когда начался «золотой век» могущественной белорусской державы? Многие белорусы до сих пор считают, что наша государственность берет свое начало с 1919 года, когда большевики образовали БССР. Однако, за долго до этого, в средневековье, существовала могущественная белорусская держава – Великое Княжество… Read More ›
Гісторыя
Военная слава белорусов: крупнейшие победы в нашей истории
Нам есть чему поучиться у предков. «Радыё Рацыя» собрало 12 наиболее значимых побед в нашей истории. Осень 1362 – Битва на реке Синие Воды Закончилось победой войска Литовского королевства под управлением великого князя Ольгерда над войсками трех татарских правителей Подольской земли –… Read More ›
Как белорусы на Москву ходили
8 студзеня 2019 года Что на самом деле празднуют россияне в «День народного единства». Начиная с 2005 года, в России помпезно и с размахом празднуется так называемый «День народного единства». В пояснительной записке к проекту закона об учреждении этого… Read More ›
На варце дзяржавы: самыя магутныя цытадэлі ВКЛ
Як нашы продкі баранілі рубяжы сваёй Радзімы. У барацьбе з ворагамі на ўсходзе і на поўдні літвіны апіраліся не толькі на адвагу і мужнасць сваіх палкоў, але і на фартыфікацыйныя ўмацаванні. Ліцвінскія цытадэлі ўтваралі цэлыя абарончыя сістэмы, якія падтрымліваліся… Read More ›
Мінадукацыі ўступіла ў палеміку з беларускімі гісторыкамі. Яму адказвае кандыдат гістарычных навук Аляксандр Пашкевіч
Пётра Сергіевіч. Кастусь Каліноўскі сярод паўстанцаў. «Наша Ніва» паведамляла, што ў новыя беларускія падручнікі па рускай літаратуры для 8 класа з расійскіх аналагаў перакачавала фармулёўка для паўстання 1863—1864 года. Яго там называюць «польскім», хоць у папярэдніх версіях беларускага падручніка і нават у… Read More ›
Як князь Усяслаў Ноўгарад заваяваў
10 снежня 2018 года Гісторыя барацьбы за шлях «з варагаў у грэкі». Аблога і захоп Ноўгарада князем Усяславам Полацкім – гэта адзін з галоўных і вызначальных этапаў міжусобнай вайны паміж Ноўгарадам і Полацкам. Два буйныя палітычныя цэнтры Усходняй Еўропы змагаліся за панаванне… Read More ›
Ад Вітаўта да Баторыя: гісторыя артылерыі ВКЛ
Моц гарматаў нашых продкаў адчулі на сабе маскоўскія войскі ў Аршанскай бітве. Менавіта гэтую бітву князь Канстанцін Астрожскі перамог пры пісьменным і масаваным ужыванні гарматаў і пішчаляў. У сярэднія вякі вытворчасць гарматаў у Вялікім Княстве Літоўскім, як і ва ўсёй Еўропе, была… Read More ›
Слуцкае паўстанне. Успаміны камандзіра Слуцкай брыгады, капітана Антона Сокал-Кутылоўскага «Аб збройным змаганні Случчыны даведаліся шмат якія народы»
Спогады камандзіра Слуцкай брыгады. Сайт jivebelarus.net апублікаваў успаміны капітана Антона Сокал-Кутылоўскага. Я маю шчасьце і гонар сёньня падзяліцца з вамі сваімі асабістымі ўспамінамі, што мне давялося чуць, бачыць і перажываць ў зьвязку з Слуцкімі падзеямі. 24 гады таму назад у лістападзе месяцы… Read More ›
Алексей Широпаев: Москва выполняла работу ордынской комендатуры на русских землях
АЛЕКСЕЙ ШИРОПАЕВ ФОТО С САЙТА OTRAGENIYA.COM.UA Таков исторический геном современной российской власти. Иван Грозный – фигура матричная. Именно он предопределил «наше все»: тип государства, характер его взаимоотношений с народом, с внешним миром и даже «с Богом». Если и можно говорить… Read More ›
Сяргей Шупа: Прафэсар Сьмілавіцкі: «Галакост — неад’емная частка трагедыі ўсёй Беларусі»
24 лістапада 2018 года, Радыё “Свабода” Памінаньне ахвяраў Галакосту. Менск, 26 студзеня 2017 году Ня варта лічыць мэмарыялізацыю Галакосту справай толькі саміх яўрэяў, гісторыя беларускіх яўрэяў — неад’емная частка гісторыі Беларусі, лічыць кіраўнік праекту «Гісторыя яўрэяў у Беларусі»… Read More ›
Пётра Мурзёнак: Памятаючы продкаў. Да сканчэньня І-й сусьветнай вайны. Часопіс “Культура. Нацыя”, лістапад 2018, №22, с. 11-15.
Свае ўражаньні аб такіх даўнішніх падзеях вырашыў звязаць з тым, што я ведаю, хоць і не з вялікімі дэталямі, а менавіта расказаць пра гэтую вайну праз лёс маіх дзядоў, Мурзёнка Сільвестра Ігнатавіча (1895-1992) і Мажэйка Генрыха Францавіча (1885-1945). PDF-file: Пётра… Read More ›
Сяргей Панізьнік: ПАМЯЦІ КАСТУСЯ КАЛІНОЎСКАГА (да 180-годдзя з дня нараджэння). Часопіс “Культура. Нацыя”, лістапад 2018, №22, с. 100-102.
Рэвалюцыянер-дэмакрат, публіцыст, паэт Канстанцін Вікенцій сын Сямёна. Каліноўскі шляхецкага роду герба “Калінава” нарадзіўся 180 гадоў таму – 2 лютага 1838 года. Стаў кіраўніком нацыянальна-вызвольнага паўстання 1863-1864 гг. Выдаваў “Мужыцкую праўду”. Аўтар “Лістоў з-пад шыбеніцы”. Не здрадзіў сваім ідэалам –… Read More ›
Piotra Murzonak: Remembering Ancestors. The First World War (magazine “CULTURE, NATION”, November 2018, issue 22, p.11-15, www.sakavik.net)
On November 11, 1918, the First World War ended. On November 11, 2018, the mankind commemorated the centenary of this event in Paris. The author recalls what connects him, at least in some way, with these past sad events, specifically,… Read More ›
Судьба палачей
17 ноября 2018 года, Новая газета ИНТЕРВЬЮ Судьба палачей Большой террор прекратился 80 лет назад: что мы знаем из архивов? Интервью историка Расстрельный полигон. Фото: Николай Малышев / ТАСС Павел Гутионтовобозреватель 17 ноября 1938 года вышло постановление «Об арестах, прокурорском… Read More ›
Як студэнты мянялі лёс Беларусі
17 лістапада 2018 года, Радыё Свабода Студэнцкае таварыства “Майстроўня” ў 1981 годзе Таварыства філяматаў. Падрыхтавалі ўсясьветна вядомых навукоўцаў і літаратараў Пас Дамейка, праўнучка Ігната Дамейкі каля помніка Адаму Міцкевічу ў Менску Што рабілі: У 1817 годзе студэнты Віленскага ўнівэрсытэту Адам… Read More ›
100 год таму скончылася І-я сусьветная вайна
У Парыжы ўшанавалі ахвяраў Першай сусьветнай вайны 11 лістапада 2018 года Валер Каліноўскі Удзельнікі цырымоніі да 100-годзьдзя заканчэньня Першай сусьветнай вайны Друкаваць Каля 70 кіраўнікоў дзяржаў і ўрадаў сабраліся ў Парыжы ў нядзелю, каб адзначыць стагодзьдзе заканчэньня Першай сусьветнай вайны…. Read More ›
Гнев народа: как восстание горожан 1661 года вернуло Могилеву свободу
Сопротивление московитов было сломлено. Московские казаки и стрельцы чувствовали себя в захваченном Могилеве полными господами. У них было в руках оружие, а значит и власть. Все постановления могилевского магистрата царская солдатня и знать не хотела. Потому можно было им безнаказанно… Read More ›
Цвярдыня Вітаўта
19 кастрычніка 2018 года Як мацаваліся паўднёвыя межы ВКЛ. Валынскія князі імкнуліся ўвабраць Літву, пра што сведчылі паходы дружын Галіцка-Валынскай Русі на Наваградчыну. Але і ліцвінскія ўладары не трацілі надзеі ўмацавацца на Валыні. Луцкі замак і з’явіўся ва Усходняй Валыні… Read More ›
Міхал Ромэр — апошні з магікан Віленшчыны
Хартыя 97, 13 кастрычніка 2018 года МІХАЛ РОМЭР У 1930-Я ГГ. ФОТА: KONSTANCIJA RÖMERYTĖ (АСАБІСТЫ АРХІЎ) Ураджэнец Віленшчыны Міхал Ромэр лічыў сябе літоўцам і палякам і сымпатызаваў беларусам. Варшаўскі фонд “Цэнтар Карта” (Ośrodek Karta) сёлета плянуе завяршыць выданьне Dzienników Міхала Ромэра —… Read More ›
8 верасня — Дзень беларускай вайсковай славы. У чым унікальнасць беларускай перамогі ў бітве пад Оршай
«Бітва пад Оршай». Карціна 1520-х гадоў, аўтар невядомы 504 гады таму, 8 верасня 1514 года, нашы продкі перамаглі ў адной з самых значных бітваў таго часу. Войскі Вялікага Княства Літоўскага пад кіраўніцтвам гетмана Канстанціна Іванавіча Астрожскага разбілі пад Оршай маскоўскіх інтэрвентаў…. Read More ›
Абаронцы Курапатаў падвялі вынікі трох месяцаў пікетаваньня рэстарацыі «Поедем поедим»
3 верасьня 2018 года “РС” Алег Грузьдзіловіч Архіўнае фота. Акцыя пратэсту ля рэстарацыі «Поедем поедим» у Курапатах. 16 чэрвеня 2018 году 3 верасьня каля ўваходу ў рэстарацыю «Поедем поедим» у Курапатах, закрыцьця якой дамагаюцца актывісты розных партый і грамадзкіх арганізацый,… Read More ›
Как наши крылатые гусары заставили шведского короля Карла забыть о военной славе
Хартыя 97, 3 верасьня 2018 года Гусары гетмана Ходкевича разгромили под Киргхольмом лучшую армию Европы. Шведский аппетит с началом 17-го столетия разыгрался не на шутку. Шведский трон достался королю Карлу IX в упорной борьбе со сторонниками короля Сигизмунда, сына Юхана Третьего, опиравшегося… Read More ›
СЕВЯРЫН КВЯТКОЎСКІ: Што добрага ў новай вэрсіі школьнай гісторыі Беларусі
Радыё Свабода 23 жніўня 2018 года Ілюстрацыйнае фота. Школьныя падручнікі па гісторыі Беларусі розных гадоў Глядзець камэнтары Друкаваць Чытаю пра зьмены ў школьнай гістарычнай адукацыі ад навучальнага сэзону — 2018. Я разумею засмучэньне гісторыка Аляксея Братачкіна: «У сучасных падручніках пра падзеі 1990-х… Read More ›
УЛАДЗIМIР АРЛОЎ: «Жыццё – Айчыне, гонар – нікому»: гicторыя беларускага рыцарства
Хартыя 97, 23 жніўня 2018 Войска нашай дзяржавы было ўзброенае нароўні з арміямі іншых еўрапейскіх краінаў. Асноваю войска Вялікага Княства Літоўскага на працягу некалькіх стагоддзяў заставалася ўсеагульнае апалчэнне, якое называлася паспалітым рушаннем. Паводле закону вайскова-абавязанымі былі ўсе мужчыны, што… Read More ›
Альгерд Абуховіч – пісьменнік, які ўдзельнічаў у нацыянальна-вызвольным паўстанні
АЛЬГЕРД АБУХОВІЧ Сёння – дзень памяці аднаго з першых беларускіх пісьменнікаў. Адзін з першых беларускіх пісьменнікаў Альгерд Абуховіч, ён жа граф Бандынэлі, нарадзіўся 6 жніўня 1840 году ў мясцовасці Калацічы Бабруйскага павету (цяпер Глускі раён, Магілёўшчына), піша harodniaspring.org. Паходзіў з шляхецкай… Read More ›
Беларускі герой Чылі
31.07.2018 Сёння – дзень народзінаў Ігната Дамейкі. Ігнат Дамейка нарадзіўся на Горадзеншчыне 31 ліпеня 1802 году. У 14 гадоў ён паступіў у Віленскі ўнівэрсытэт, а ў 15 атрымаў ступень кандыдата навук у філязофіі. Пасьля паразы паўстаньня 1830-31 зьехаў за мяжу ды… Read More ›
Беларускія археолагі знайшлі амулет, якому 4500 гадоў
Падчас раскопак старажытнага паселішча эпохі нэаліту на мяжы Бешанковіцкага і Сеньненскага раёнаў археолягі знайшлі ўнікальны артэфакт — фрагмэнт касьцяной падвескі ў форме галавы зьмяі, піша радыё «Свабода». Археоляг Максім Чарняўскі, кіраўнік экспэдыцыі Інстытуту гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук, якая стаіць лягерам ля вёскі… Read More ›
Міхал Валовіч: Што мы ведаем пра кіраўніка паўстання на Слонімшчыне 1833 года
2.08.2018 Шляхціц лічыў, што ў вызвольным змаганні асноўнай сілай павінны быць народныя масы. Міхал Валовіч нарадзіўся 18 чэрвеня 1806 года ў вёсцы Парэчча (Слонімскі раён). Ведамы як філарэт, філамат, удзельнік вызвольнага руху, кіраўнік сялянскага паўстання на Слонімшчыне ў 1833 годзе,… Read More ›
Валер Каліноўскі: У Францыі яны былі рускімі, у Беларусі — французамі. Гісторыя сям’і, якая паверыла Сталіну
ГІСТОРЫЯ Радыё Свабода 26 ЛІПЕНЬ 2018, 08:00 Эмігранты зь міжваеннай Польшчы ў Францыі. Сьвяткаваньне першай камуніі (першага прычасьця ў касьцёле) Леакадзіі Дзержаноўскай (у белым трэцяя зьлева), побач зьлева яе брат Мечыслаў і бацька Станіслаў. Справа стаіць сям’я эмігрантаў з Заходняй… Read More ›
Rare witness to horror of Stalin’s Gulag prisons dies
Image copyrightRADCHENKO EVGENYImage captionVasily Kovalyov in a former Kolyma punishment cell A rare survivor of the harshest Stalin-era labour camps has died aged 89 in Russia’s far east. Vasily Kovalyov had survived icy punishment cells and beatings in the USSR’s… Read More ›
Дзмітры Гурневіч: Як маленькая краіна бяз войска паставіла на калені імпэрыю
Прагматызм вучыць, што маленькія краіны бясьсільныя перад вялікімі, а перад імпэрыямі яны і пагатоў нішто. Прыхільнікі палітычнага рэалізму кажуць, што абараніць свае інтарэсы ў спрэчцы з гігантамі маларэальна, таму лепш дастоўвацца да мацнейшых. У гісторыі нямала выпадкаў, калі маленькія народы… Read More ›
От Олельковичей к Радзивиллам: как Слуцк стал одним из главных городов ВКЛ
13 ліпеня 2018 год История расцвета и славы древнего княжеского города. Для истории Слуцка рубеж XVI—XVII вв.еков стал временем судьбоносных перемен. Превратности истории и человеческой судьбы всегда ходят рядом. Однако именно в этот период они неразрывно переплелись. В силу обстоятельств… Read More ›
Аўтар першага падручніка гісторыі Беларусі: «На ім вырасла цэлае пакаленьне з новым сьветапоглядам»
Радыё Свабода 29 чэрвеня 2018 года ММ КШ Васіль Ракуць трымае першы ў незалежнай Беларусі школьны падручнік гісторыі краіны, выдадзены ў 1996 годзе Глядзець камэнтары Друкаваць Былы настаўнік гісторыі Новадзявяткавіцкай школы Слонімскага раёну Горадзеншчыны Васіль Ракуць прыгадвае, як у 1990-я ўдзельнічаў у напісаньні… Read More ›
У Курапатах адзначылі 30-годдзе раскрыцця інфармацыі пра расстрэлы
Ва ўрочышчы Курапаты, што пад Менскам, а 13-й гадзіне 3 чэрвеня пачаўся арганізаваны Кансерватыўна-хрысціянскай партыяй БНФ і санкцыянаваны ўладамі мітынг-рэквіэм «Дзень памяці пра генацыд», паведамляе «Радыё Свабода». Фота: Яўген Ярчак, Tut.by. Паводле «Свабоды», на акцыю сабралася некалькі соцень чалавек, а партал Tut.by паведамляе пра… Read More ›
Ганна Соўсь: Як гісторык Алена Маркава пераасэнсоўвае беларусізацыю 90-х
18 мая 2018 года Гісторык Алена Маркава. Глядзець камэнтары Друкаваць Як у Чэхіі вялікай канкурэнцыі выйграць трохгадовы грант на дасьледаваньне найноўшай беларускай гісторыі? Зь якімі выклікамі сутыкаецца ў акадэмічным асяродзьдзі жанчына, якая прысьвячае сваё жыцьцё навуцы? Як прасоўваць беларускія… Read More ›
Мікалай Нікалаеў: Як імператар Аляксандр ІІ спрычыніўся да беларускага нацыянальнага праекта
29 красавіка спаўняецца 200 год ад нараджэння расійскага імператара Аляксандра ІІ — адзінага, якому быў прысвечаны верш па-беларуску. Аляксандр ІІ. З маладым царом у Літве і Польшчы звязвалі надзеі. Старэйшы сын цара Мікалая І, ён заняў трон пасля смерці бацькі… Read More ›
Ігар Пракаповіч: СВІР І СВІРАНЕ. “КУЛЬТУРА. НАЦЫЯ”, №21, сакавік 2018, с. 47-55. www.sakavik.net
Ігар Пракаповіч Свір і свіране
Igar Prakapovich: Svir and Svirians (magazine “CULTURE, NATION”, March 2018, issue 21, p.47-55; www.sakavik.net )
That is an interesting article written by the well-known local historian in Pastavy and Vitebsk region, Igar Prakapovich, dedicated to research the origin of the name of Belarusian town Svir.
ІРЫНА ГЕРАСІМАВА: Ідэя гэбрайскай аўтаноміі і БНР
PAWET.NET 14 студзеня 2018 года Вядомыя сябры гэбрайскіх палітычных партыяў актыўна ўдзельнічалі у працы Рады БНР. Сярод пытаньняў гісторыі беларускага вызвольнага руху адным з важнейшых ёсьць вывучэньне дачыненьняў беларусаў-незалежнікаў і прадстаўнікоў нацыянальных рухаў іншых народаў, якія жывуць у Беларусі. У… Read More ›
Ігар Смалянчук: 8 тэзісаў пра шлях да БНР
13 студзеня 2018 года Прафэсар, гісторык Алесь Смалянчук Падзяліцца Глядзець камэнтары Друкаваць Прафэсар, гісторык Алесь Смалянчук прымеркаваў да 100-годзьдзя БНР тры лекцыі, якія пачаў чытаць у Горадні ў Цэнтры гарадзкога жыцьця. Паводле яго, юбілей БНР — нагода паразважаць пра эвалюцыю… Read More ›
5 сьнежня 1917 года пачаў працу Першы Усебеларускі з’езд, які адчыніў новую старонку Беларускай дзяржаўнасьці
5 сьнежня 1917 года пачаў працу Першы Усебеларускі з’езд Першы Ўсебеларускі з’езд, які адбыўся 5-17 сьнежня 1917 года ў Мінску і на якім прысутнічалі дэлегаты з усяго краю – 1167 дэлегатаў з правам рашаючага голаса і 705 дэлегатаў з… Read More ›
27 лістапада – Дзень Герояў. Кароткі нарыс Пётры Мурзёнка.
Дарагія сябры! Часопіс “Культура. Нацыя” віншуе Вас з Днём Герояў. Часопіс друкуе кароткі нарыс Пётры Мурзёнка пра Слуцкі збройны чын 1920 года. Пётра Мурзёнак Слуцкі збройны чын (нарыс)
Як 100 гадоў таму выглядала першая сталіца ВКЛ
Чым гандлявалі на наваградзкім рынку, як выглядаў цэнтар гораду, што можна было ўбачыць з Замкавай гары і іншыя цікавінкі гораду. У Нацыянальнай бібліятэцы Польшчы захоўваюцца сотні старых фатаздымкаў Наваградку. Некалькі гадоў таму бібліятэка пачала разьмяшчаць некаторыя зь іх у сеціве…. Read More ›
Военная слава белорусов: 12 крупнейших побед нашей истории
20.10.2017 Белорусы всегда отличались своим боевым духом. 2 «Радыё Рацыя» собрала 12 наиболее значимых побед в нашей истории. Осень 1362 – Битва на реке Синие Воды Закончилось победой войска Литовского королевства под управлением великого князя Ольгерда над войсками трех татарских правителей Подольской земли… Read More ›
Як БНР змагалася за дзяржаўнасьць і тэрыторыю
9 кастрычніка 2017 года Знойдзены унікальныя архіўныя дакумэнты з подпісамі Лёсіка і Луцкевіча. Карэспандэнтка «Свабоды» знайшла ў кіеўскіх архівах унікальныя матэрыялы пра супрацоўніцтва амаль 100 гадоў таму паміж новаабвешчанымі БНР і УНР. Дакумэнты падпісаныя Язэпам Лёсікам і Антонам Луцкевічам. За час свайго існаваньня Беларуская Народная Рэспубліка… Read More ›
С. Панізьнік: Да Скарынаўскага юбілею. Часопіс “Культура. Нацыя”, №19, верасень 2017, с.38-41.
С. Панізьнік Да Скарынаўскага юбілею С. Панізьнік: Да Скарынаўскага юбілею
Ад Рагвалода да святой Еўфрасінні. У Полацку з’явіўся помнік беларускай дзяржаўнасці ВАМ ПАДАБАЕЦЦА?
У Полацку недалёка ад Сафійскага сабора 25 жніўня пачалі ўсталёўваць памятны знак «Полацк — калыска беларускай дзяржаўнасці». Урачыстае адкрыццё запланавана падчас святкавання Дня беларускай пісьменнасці. Фота: Андрэй Бухавецкі Аўтар памятнага знака — мінскі скульптар Уладзімір Піпін. Ягоны твор увасабляе сабой з аднаго боку калыску, з якой… Read More ›
Пётра Мурзёнак: Аб пераносе Дня незалежнасьці Рэспублікі Беларусь з 3 ліпеня
Пётра Мурзёнак: Аб пераносе Дня незалежнасьці Рэспублікі Беларусь з 3 ліпеняНіколі ў гісторыі Беларусі гэтая дата, 3 ліпеня, не была нейкім чынам зьвязана з абвяшчэньнем ці з заваяваньнем незалежнасьці краіны. Пасьля развалу СССР Дзень незалежнасьці сьвяткаваўся 27 ліпеня на… Read More ›
Ігар Пракаповіч: Мядзел – новая версія паходжання назвы. Часопіс “Культура, Нацыя”, №18, чэрвень 2017, с. 17-25.
Ігар Пракаповіч Мядзел – новая версія паходжання назвы
